سیستم GPS چیست؟

GPS مخفف Global Positioning System است و توسط ایالات متحده آمریکا توسعه یافته. این سیستم شامل شبکه‌ای از حدود ۳۰ ماهواره فعال در مدار زمین است که سیگنال‌های دقیق رادیویی منتشر می‌کنند. گیرنده‌های GPS روی زمین می‌توانند موقعیت سه‌بعدی (طول، عرض و ارتفاع) خود را با دقت معمولاً ۵ تا ۱۰ متر تعیین کنند.

سیستم موقعیت‌یابی GPS و نحوه عملکرد آن

 

سیستم موقعیت‌یابی جهانی (GPS) یک فناوری است که به وسیله آن می‌توان موقعیت جغرافیایی دقیق یک جسم را در هر نقطه‌ای از کره زمین مشخص کرد. این سیستم ابتدا توسط وزارت دفاع ایالات متحده طراحی شد، اما امروزه کاربردهای غیرنظامی گسترده‌ای دارد، از مسیریابی خودرو گرفته تا ردیابی دستگاه‌های شخصی و ماشین‌آلات صنعتی.

اجزای اصلی سیستم GPS

سیستم GPS از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

1. ماهواره‌ها (Satellites):
   حدود ۳۰ ماهواره در مدار زمین وجود دارد که به صورت مستمر سیگنال‌های رادیویی منتشر می‌کنند. هر ماهواره موقعیت دقیق خود و زمان ارسال سیگنال را اعلام می‌کند.

2. ایستگاه‌های زمینی (Ground Stations):
   این ایستگاه‌ها سیگنال‌های ماهواره‌ها را دریافت کرده و عملکرد آنها را کنترل می‌کنند. ایستگاه‌ها همچنین اطلاعات لازم برای تصحیح خطاهای کوچک در سیگنال‌ها را فراهم می‌کنند.

3. گیرنده‌ها (Receivers):
   این دستگاه‌ها که می‌توانند موبایل، ردیاب خودرو یا ساعت هوشمند باشند، سیگنال‌های ماهواره‌ای را دریافت کرده و با استفاده از آنها موقعیت دقیق خود را محاسبه می‌کنند.

نحوه کار GPS

GPS بر اساس مبدأ زمان و فاصله کار می‌کند. هر ماهواره سیگنال خود را همراه با زمان دقیق ارسال می‌کند. گیرنده GPS فاصله تا هر ماهواره را بر اساس زمان سفر سیگنال محاسبه می‌کند. برای تعیین موقعیت دقیق روی زمین، گیرنده حداقل باید با سیگنال سه یا چهار ماهواره هماهنگ شود. این روش به نام تری‌انگولیشن (Trilateration) شناخته می‌شود.

مراحل تری‌انگولیشن

1. ماهواره اول به گیرنده می‌گوید که در فاصله مشخصی قرار دارد. موقعیت گیرنده روی یک کره فرضی با شعاع همان فاصله قرار دارد.

2. ماهواره دوم فاصله دیگری را اعلام می‌کند. تقاطع دو کره، یک دایره ایجاد می‌کند که گیرنده روی آن قرار دارد.

3. ماهواره سوم تقاطع دو کره و دایره را مشخص می‌کند و معمولاً دو نقطه را نشان می‌دهد. یکی از نقاط معمولاً غیرممکن است و رد می‌شود.

4. اگر از ماهواره چهارم استفاده شود، گیرنده می‌تواند خطای ساعت داخلی خود را تصحیح کند و موقعیت دقیق سه بعدی (طول، عرض و ارتفاع) را مشخص کند.

   عوامل موثر بر دقت GPS

5. آب و هوا: باران یا ابرهای سنگین می‌توانند سیگنال را کمی کند کنند.

6. موانع فیزیکی: ساختمان‌های بلند و دره‌ها می‌توانند سیگنال‌ها را بازتاب دهند و باعث خطا شوند.

7. به طور کلی، GPS می‌تواند موقعیت را با دقت حدود ۵ تا ۱۰ متر برای کاربردهای غیرنظامی مشخص کند. گیرنده‌های پیشرفته حتی دقت زیر ۱ متر را ارائه می‌دهند.

8. کیفیت گیرنده: گیرنده‌های حرفه‌ای دقت بیشتری دارند و خطاهای کمتری دارند.